· İlk uzun etkili enjekte edilebilir HIV tedavisi olan Cabenuva'nın kullanımı FDA tarafından onaylanmıştır.
· HIV ile yaşayan insanlar artık yılın her günü hap almak yerine bu tedaviyi tercih edebilirler.
· Cabenuva tedavisi, bir sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından aylık enjeksiyon yoluyla uygulanan iki enjekte edilebilir ilaçtan (ViiV Healthcare firması tarafından geliştirilen cabotegravir ve Janssen'den rilpivirine) oluşmaktadır.
62 yaşındaki Suzi Stewart 2006'dan beri HIV ile yaşıyor ve yaklaşık 15 yıldır günde bir hap gibi geleneksel günlük tedavi rejiminden hoşlanmıyor. Her gün bir tablet almak zorunda olması onun için, HIV durumunun sürekli hatırlaması anlamına geliyor. Bu yüzden, yeni 1 aylık enjekte edilebilir HIV tedavisi için bir klinik deney yapıldığını öğrendiğinde çok sevindi.
Stewart Healthline'a “[Deneme] için beklemek zorunda kaldığımda ağladım, o hapı almaktan o kadar yorulmuştum ki, içeri girip enjeksiyonumu yaptırabileceğim eğlenceli bir parti gibiydi” dedi. Gerçekten bir parti gibiydi. Sonunda o haptan kurtuldum. "
Stewart, Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onayı alan ilk uzun süre etkili enjekte edilebilir HIV tedavisi olan Cabenuva'nın denemesinin bir parçasıydı. Bir Cabenuva tedavisi iki enjekte edilebilir ilaçtan oluşur: 1) ViiV Healthcare tarafından geliştirilen cabotegravir ve 2) Janssen'den rilpivirine.
İlaçlar, bir klinik ziyaret sırasında kalçalara kas içi enjeksiyonlar şeklinde uygulanır.
Bu neden önemlidir? Yılın her günü bir hap almak yerine, bu tedaviyi tercih eden HIV ile yaşayan insanlar, sadece bir sağlık hizmeti sağlayıcısından aylık bir enjeksiyon almak durumundalar.
Yeni Onay
FDA duyurusunda, insanların yeni enjeksiyon rejimine başlamadan önce bir ay boyunca oral rilpivirin formuyla birlikte günlük olarak almaları gereken cabotegravir’in oral hap versiyonu olan Vocabria'yı da onayladı.
Bu, yeni tedavi yöntemini benimsemeden önce yeni ilaçları tolere edebilmelerini sağlamak içindir.
Chapel Hill'deki North Carolina Üniversitesi Küresel Sağlık ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nde tıp profesörü olan Dr. David Wohl, bu yeni gelişmenin HIV'i tedavi edilebilmesi konusunda büyük bir ilerleme sağladığını söyledi.
Cabenuva için bir klinik araştırmacısı olan Wohl, Healthline'a yaptığı açıklamada, yeni ilerlemenin son yıllarda kaydedilen tüm ilerlemeyi yansıttığını ve insanların "küvetlerinde kendi antiretrovirallerini yapmaya" zorlandıkları AIDS krizini hatırlattığını söyledi.
Daha kapsayıcı bakımdaki gelişmeler ve araştırmadaki ilerlemeler, HIV ile yaşayanların belirlenemeyen (undetectable) bir duruma gelmelerine olanak tanıyan ilaçlarla uzun ve sağlıklı hayatlar yaşayabildiği ölçüde önemli oranda iyileşmiştir.
Bu, normal antiretroviral tedavilerine bağlı kaldıkları sürece, kanlarındaki HIV viral yükünün, virüsün artık tespit edilemeyecek kadar düşük seviyelerde olacağı anlamına gelir.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC)’ne göre, tespit edilemeyen kişiler virüsü cinsel partnerlere aktaramazlar. “B=B Belirlenemiyorsa = Bulaşmaz” daha fazla bilgi için “Viral Yük ve Viral Yükün İzlenmesi” konulu yazımı okuyunuz.
Stigmalarla (Ayrımcılıkla) Yüzleşmek
Wohl, "HIV ile yaşamak, diyabetiniz için bir hap almaktan farklıdır. HIV ile ilgili bu fark, maalesef HIV ile yaşamaya bağlı olan bir damgalanmanın var oluşudur" dedi. "Bu damgalamanın bir kısmı dışarıdan geliyor - bazı insanlar diğer insanların ilaçlarını ecza dolabında, çantalarında veya sırt çantalarında görmesini istemiyor."
Ayrıca bir de "iç damgalama" olduğunu ekledi. Her gün HIV ile yaşamak, kişinin durumu hakkında her gün bir hap almak zorunda kaldığını hatırlatmak demektir ve bu bazı insanlar için zor olabilir. “Bu durum, insanları kendilerine karşı damgalanmaya zorlayabilir. Birçok yönden suçlu, kötü hissetme, kirli hissetme - bunlar ne yazık ki insanların baş etmek zorunda kaldığı şeyler” dedi.
Wohl, "Bunun insanlara HIV ile yaşadıklarını hatırlatacağını gösteren oldukça geniş ve iyi yapılmış araştırmalar var" dedi. "Bu nedenle, HIV hakkında düşünmek zorunda kalmamaya, sadece bir ay içinde bir enjeksiyon için sağlık kuruluşuna gitmeye kadar, her ay bir aşı yaptırarak mümkün olduğunca normal gördükleri şeye geri dönebilirler."
Wohl, "Psikolojik olarak, birçok insan için bunun oldukça faydalı olacağını düşünüyorum." diye ekledi.
Cleveland Clinic'te bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Dr. Alan Taege, başlangıçta denemenin kamuya açık sonuçlarını ve çok fazla katılımcının bir hap yerine enjekte edilebilir bir ilaç almayı tercih ettiğini görünce şaşırdığını söyledi.
Taege, Healthline'a "Bu ülkedeki milyonlarca insan her gün her türlü şey için hap alıyor, ancak ne kadar gençseniz, bazen [bir hap almayı] hatırlamak daha zor olabiliyor ve ayrıca yaşlandığınızda bir şeyleri de unutmaya başlıyorsunuz” dedi.
Denemeye dahil olmayan Taege, bu yeni ilacın kitlesel olarak benimsenmesini zorunlu olarak görmeyeceğimizi söyledi. Her şeyden önce, ilacın nasıl tedarik edileceği ve depolama şekli önemli.
İlacın düşük sıcaklıklarda depolanması gerekecek ve tesislerin doğru miktarda malzemeye sahip olacak alana ve kapasiteye sahip olması gerekecektir. Ayrıca, kimin neyi karşılayabileceği ve hangi sigortanın (özel sigorta ve/veya SGK) karşılayacağına ilişkin tipik ilaç endişelerine de bağlı olacaktır.
Diğer bir endişe de, bazı insanlar iğne yaptırmayı sevmemesi.
Taege, bunun erişilebilir bir seçenek olduğu ve HIV ile yaşayan insanların bu ve daha geleneksel ilaç türleri arasında seçim yapabileceği bir gelecek öngörüyor.
Bir ViiV temsilcisi Healthline'a verdiği demeçte, ilacın Şubat ayında toptancılara ve özel distribütörlere gönderilmeye başlanacağını söyledi. Daha sonra sipariş edilmesi ve satışa sunulması için doğru kanallarda bulunacaktır.
Wohl, yıllar önce "ideal hap rejimi"nin "beni sıfıra ne kadar yaklaştırırsan o kadar iyi" olduğunu söyleyen HIV ile yaşayan birini tedavi ettiğini hatırladı.
İnsanların daha az uyuşturucu almak istemesinin bir sır olmadığını, her gün o küçük tablete bakmak istemediklerini söyledi.
Wohl, bu tür enjekte edilebilir ilaçların daha fazlasının norm (standart) olacağı yakın bir geleceğe gideceğimizi düşünüyor ve Taege gibi, insanlara bir seçenek sunacaklarını da sözlerine ekledi.
'Çığır Açan Bir Buluş'
“Bazı insanlar bunu HIV tedavisinde bir atılım olarak tanımlıyor çünkü hastanın potansiyel rahatlığı ve mahremiyeti, ki bu bazı hastalar için iyi olacağını düşündüğüm bir şey ve uzun vadede kaçının bunu benimsediğini göreceğiz," dedi Taege. "Umarım bunu tüm hastaların daha iyi bir yaşam sürmesine yardımcı olacak şekilde yapabiliriz."
Wohl, bunun küçümsenemeyeceğini de ekledi. "Bu gerçekten önemli, tarihi bir şey," dedi.
Şimdi sıradaki zorluk, bunun geniş çapta yayıldığından emin olmak olacaktır. Sadece New York veya San Francisco'ya ulaşamaz. HIV'in en çok vurduğu ve insanların Johannesburg, Güney Afrika ve Monrovia, Liberya gibi yeni ve daha iyi tedavilere erişime ihtiyaç duyduğu yerlerde olması gerektiğini söyledi.
Iowa'da yaşayan Stewart, HIV ile kendi yolculuğuna geri döndüğünde, kendini şanslı hissettiğini söyledi. HIV ile yaşadığı için onu asla damgalamayan, ona hep destek olan bir ailesi var.
Durumunu ilk öğrendiği anı asla unutmayacağını söyledi: Giderek kötüleşen grip benzeri semptomlar ve kilo kaybı vardı. Kapsam incelemesinde yemek borusunun etrafına pamukçuk sarılmış olduğu görüldü. Doktoru ona daha önce HIV testi yapıp yapmadığını sordu, "hayır" deyince test edildi ve sonuç pozitif. O sırada, annesiyle birlikte yaşıyordu ve annesi ona hep destek oldu.
“Çok hastaydım, hem de çok, aslında ölmeye çok yakındım. İhtiyacım olan yardımı hemen almam bir nimetti,” dedi Stewart.
Bugün, sağlığı yerinde ve bu yeni ilacı kullanmaktan ve hikayesini başkalarıyla paylaşabilecek durumda olmaktan oldukça mutlu.
“Harika bir aile ve onu hemen kabul eden arkadaşlarımla kutsandım. Bebek torunlar var, hatta torunumun oğlunu bile gördüm. Kendim için en doğru ilacı seçmeye karar verirken, kendim ve beni seven insanlar için yaşamam gerektiğini öğrendim. Ama bu kişisel bir seçim,” dedi. "Her biri kendi başına," dedi. Ama benim için harika bir seçimdi.
En kısa sürede Türkiye’de de kullanılmaya başlanması ve tüm HIV ile yaşayanlara şifa olması dileğiyle.
Yazan: Brian Mastroianni, 1 Şubat 2021
Kontrol Eden: Maria Gifford
Tercüme eden: Can Akdeniz (HIVTurkey)
